O apoxeo da «Feira dos cans»
Xa nas Actas Municipais do 12 de Outubro do ano 1860 se decidía darlle unha ampliación ó campo da feira de Codeseda, a expensas de terras da Igrexa, nese caso, da “Trigueira”.
Son os primeiros datos dunha feira que tivo grande concorrencia e que provocou un forte desenvolvemento na comarca. Seguidamente, o 14 de Outubro do 1864 acordábase o arrendamento dos estercos que proporcionaba dita feira, cas ganancias para a Igrexa.
A prosperidade consolídase de modo evidente, cando o 17 de Marzal do 1885 amais de confirmarse xa a existencia do ensanche da feira hai unha manifestación máis salientábel, que é a ampliación a dúas feiras mensuais, cadrando, as novas, nos cuartos domingos do mes, e as xa existentes continúan celebrándose os segundos domingos, “sempre que non baixen do 8 nin suban do 28″.
A terra era a base fundamental da economía, e os produtos agrarios. os que ocupaban a maior parte das actividades do comercio. As feiras rurais son as que interesan a un maior número de persoas, por canto son as que. cobren as necesidades cotiáns do home de eses intres. O nacemento’ dunha actividade ligada as transaccións mercantís ó por menor, no núcleo quizais máis céntrico da parroquia, permitiu, en A Sagrada, unha participación da economía comarcal amais do paralelo crecemento poboacional do núcleo.
Xa no segundo decenio do século XX, Codeseda rexistra unha multiplicación de síntomas que deixan ver a forza da feira. Instálanse numerosas entidades, a maioría tabernas-ultramarinos, nas que se podía dende atopar gran variedade de produtos téxtiles até funcionar como casa de comidas que foi o que aconteceu ca Casa de Manolo ou ca Casa de Ignacio, que son das máis antigas de Codeseda.
Arredor do 1922 aparecen outras casa.s comerciais, aínda que sen moito arraigo, como foron a Taberna da Fieira, a de Silva ou a Casa Caeiro, que en Agosto do 1921, co nome de “El Progreso”, anunciaba no periódico estradense “El Emigrado”, a súa próxima apertura. Un dato significativo, recollido de fontes orais, que confirma unha forte afluencia de xente ás feiras de Codeseda é a venda de máis de 4000 caixas de mixtos un día normal de feira.
Extracto dun artigo de Manuela Picallo
¿Una feira desde los tiempos del monasterio?
Aunque en muchas ocasiones mercados y monasterios estaban estrechamente relacionados, en el caso de nuestra Feira no tenemos ninguna ni referencia que atestigüe su coincidencia temporal.
Uno de los documentos más antiguos que citan la Feira es el Catastro de Ensenada del año 1752, tal y como se aprecia en el siguiente extracto:
También ay en ella una feria que se hace todos los segundos Domingos de cada mes inmediata a la iglesia parroquial de esta dicha parroquia de Codeseda según costumbre sin que sepan el título que para ello tengan los vecinos de ella, quienes con intervención de la justicia de dicho Coto anualmente la rematan en el maior postor y actualmente lo es D. Joseph Barreiro, vecino de esta dicha parroquia, en la cantidad de mill trescientos y ochenta reales;