Información sobre os de petroglifos e insculturas de arte rupestre de Codeseda

Petroglifo de Chan de Lamas

O petróglifo do Chan de Lamas, situado a 665 m. de altitude, conta con dous paneis insculturados de diferente factura, tipoloxía e pode que diferente cronoloxía.
Están situados nunha gran peneda de 14×11,50 metros orientada ó leste e con gran dominio visual da braña onde nace o regato do Soutiño.

Na parte superior da laxe localízase o primeiro panel insculturado con unha combinación circular de 3 aneis e coviña central de 39 cm de diámetro. Na parte superior da combinación e unida a ela por un pequeno trazo curvo, figuran 18 coviñas aliñadas en 3 fileiras e algúns outros elementos.

Na parte inferior da mesma laxe está representado un gran cervo de 83 cm de longo (do fuciño ó rabo) por 40 cm de altura (da pezuña dianteira á testa).  A pesar de carecer de falo e de gran cornamenta, considérase que se trata dun cérvido polas súas características estilísticas, concretamente unha femia ou un exemplar novo con cornos aínda pouco desenvoltos. O deseño do cervo coincide co denonimado “canon do Lérez medio” (Vázquez Rozas, 1997) ou “estilizado curvo” (Santos Estévez, 2008) cun tronco ancho e cuartos traseiros moi esaxerados.

(Colabora: Colectivo A Rula, podes ver máis datos na súa páxina web)

 

A Laxe do Guerreiro (monte das Quintas)

Situada no grupo de penedos más ó sur, dos tres que conforman o Outeiro das Quintas, o petroglifo da Laxe do Guerreiro presenta un antropomorfo sobre o que parece simular unha pedra circular cos brazos abertos, portando na man dereita o que parece ser unha espada e, nas esquerda, o que puidera representar outra arma ou mesmo un escudo. Na parte superior da laxe podemos albiscar unha cruz grega e, á dereita do antropomorfo, unha marca triangular.
Cómpre salientar que a parte dereita do petrgoglifo está esnaquizada e presenta restos doutras posibles figuras.
(Está pendente a súa datación).

Petroglifos no Castro de Trocastello (Entrecastrelo)

Nas proximidades do castro Castro de Entrecastrelo, no límite entre as parroquias de Codeseda, Parada e Ribela,  en maio de 1935 Fermín Bouza Brey xa fala da existencia de petroglifos con caracteres alfabétiformes e outro tipo de represantacións.

No ano 2015 foron redescubertos por membros de Codeseda Viva os citados, e outros inéditos, destacando os dunha laxe orientada á posta do sol. Nela aprécianse más de 150 microcazoletas, un antropomorfo que domina todo o panel e unha más que interesaente representación dun zigzag punteado con cazoletas; moi raro na arte rupestre galega.

 

 

O petroglifo do Castro das Quintas ou das Cercas

Mención aparte merece o petroglifo atopado no Castro das Cercas, en As Quintas (Codeseda) no ano 1938 por Jesús Romar Castro. Nun primeiro momento, un fragmento extraído foi destinado a ser elemento decorativo nunha vivenda, e posteriormente foi trasladado ó Museo de Pontevedra.

 

Petroglifos no Castro de Marcenlos

No castro de Marcenlos, Jorge Fernández localizou unha figura de forma cuadrangular e parcialmente aberta por un dos lados. Pudera representar un zoomorfo, antropomorfo ou mesmo a combianción de ámbolos dous, pero necesítase profundizar  no seu estudo.

 

Fontenlo

No lugar de Fontelo, tamén en Codeseda, Jorge anda a seguir a pistas das referencias dadas polos maiores do lugar sobre a existencia dunha gran laxe na que abondaban as figuras e representacións circulares.

 —

Información sobre os de petroglifos e insculturas de arte rupestre do resto da parte sur do Concello de A Estrada e parte este do Concello de Cuntis.

Xa é sabido que, entre os vales dos ríos Umia e Lérez, concéntranse a maior parte das representacións de arte rupestre de Galicia. Ata o momento, a maior parte dos catalogados ubícanse nas zonas cercanas á costa.

Nos últimos anos, tanto os membros da asociación Codeseda Viva coma de outros colectivos, foron observando os conxuntos xa catalogados e recorrendo outras zonas co obxectivo de descubrir outros novos.

Jorge Fernández, de Codeseda Viva, xa leva descubertas  máis de 10 estacións de petroglifos en Cequeril (Cuntis), distintas das 4 xa coñecidas e descubertas a principios do século XX por D. Ramón Sobrino Buhigas, considerado o pioneiro no estudo da arte rupestre galega.

En Sabucedo contabiliza tres achádegos, o Trono da Moura, o Curuto e Porcate, anque este último pode que xa estivese catalogado.

En Souto, moi cerca do río Umia, localizou dúas estacións. A primeira delas composta por unha figura lineal e un antropomorfo con figura de cruz, que mesmo semella ter rabo. A segunda é unha composición no alto dun penedo composta por unha escultura tipo labirinto, un círculo con cruz inscrita, tres cazoletas e a representación do que parece ser unha serpe enroscada.

Voltando ó Concello de Cuntis, xusto no límite co Concello de A Estrada, no alto do lugar de Mesego, atopou outro petroglifo cuadrangular composto de varios elementos, pero nun estado moi erosionado e dificilmente visible.

Aínda que a datación destes conxuntos corresponde ós técnicos de Patrimonio da Xunta de Galicia, por analoxía con outros da mesma zona e mesmo tipo de representacións, poderían datarse fai uns 5.000 anos, sobre o período Calcolítico, no final da Idade de Pedra e principio da Idade de Bronce.